Góry

GÓRY

Góry pokrywają 29 procent powierzchni lądowej w UE. Pięć głównych pasm górskich to: Alpy, Apeniny, Pireneje, Góry Skandynawskie i Karpaty. Wznoszący się na 4810 metrów Mont Blanc we francuskich Alpach jest najwyższym punktem w UE.

Sporą część górzystych obszarów Europy (około 40 procent) pokrywają lasy i użytki zielone, które latem służą do wypasu zwierząt gospodarskich. Wiele obszarów dzikiej przyrody pozostałych w Europie znajduje się w regionach górskich, w dużej mierze z powodu swojej niedostępności.

Góry są domem dla wielu gatunków zwierząt i roślin, z których duża część przystosowała się do życia w warunkach ekstremalnych. Na obszarach górskich Europy występuje ponad 2500 gatunków i podgatunków roślin, a wielu z nich nie można spotkać nigdzie indziej.

Jednak ekosystemom górskim zagraża porzucanie gruntów, intensyfikacja rolnictwa, rozwój infrastruktury i niezrównoważona eksploatacja. W porównaniu z ekosystemami nizinnymi obszary górskie są również bardziej wrażliwe na negatywne skutki zmiany klimatycznej.

GÓRY

Góry pokrywają 29 procent powierzchni lądowej w UE. Pięć głównych pasm górskich to: Alpy, Apeniny, Pireneje, Góry Skandynawskie i Karpaty. Wznoszący się na 4810 metrów Mont Blanc we francuskich Alpach jest najwyższym punktem w UE.

Sporą część górzystych obszarów Europy (około 40 procent) pokrywają lasy i użytki zielone, które latem służą do wypasu zwierząt gospodarskich. Wiele obszarów dzikiej przyrody pozostałych w Europie znajduje się w regionach górskich, w dużej mierze z powodu swojej niedostępności.

Góry są domem dla wielu gatunków zwierząt i roślin, z których duża część przystosowała się do życia w warunkach ekstremalnych. Na obszarach górskich Europy występuje ponad 2500 gatunków i podgatunków roślin, a wielu z nich nie można spotkać nigdzie indziej.

Jednak ekosystemom górskim zagraża porzucanie gruntów, intensyfikacja rolnictwa, rozwój infrastruktury i niezrównoważona eksploatacja. W porównaniu z ekosystemami nizinnymi obszary górskie są również bardziej wrażliwe na negatywne skutki zmiany klimatycznej.

SIEDLISKA GÓRSKIE

Góry charakteryzują się bardzo specyficznymi czynnikami środowiskowymi, takimi jak strome zbocza, słabe i płytkie gleby oraz ekstremalne warunki klimatyczne. Duża lokalna zmienność tych warunków wyjaśnia, dlaczego różnorodność siedlisk i gatunków na obszarach górskich jest na ogół większa niż na otaczających je nizinach.

Spośród 233 rodzajów siedlisk chronionych w UE 42 (prawie 20 procent) występują wyłącznie lub prawie wyłącznie na obszarach górskich, a kolejne 91 charakteryzuje obszary zarówno górskie, jak i nizinne.

Choć prawie połowa naszych gór pokryta jest lasami, są one również domem dla niezwykle różnorodnych krzewów i muraw, w tym alpejskich wrzosowisk i formacji trawiastych, a także siedlisk skalistych, które występują na klifach, pionowych ścianach i piargach. W górach znajdują się również unikatowe siedliska słodkowodne, takie jak jeziora alpejskie, grzęzawiska i źródła, a w wyższych partiach także lodowce.

level_2_slide_1

SIEDLISKA GÓRSKIE

Góry charakteryzują się bardzo specyficznymi czynnikami środowiskowymi, takimi jak strome zbocza, słabe i płytkie gleby oraz ekstremalne warunki klimatyczne. Duża lokalna zmienność tych warunków wyjaśnia, dlaczego różnorodność siedlisk i gatunków na obszarach górskich jest na ogół większa niż na otaczających je nizinach.

Spośród 233 rodzajów siedlisk chronionych w UE 42 (prawie 20 procent) występują wyłącznie lub prawie wyłącznie na obszarach górskich, a kolejne 91 charakteryzuje obszary zarówno górskie, jak i nizinne.

Choć prawie połowa naszych gór pokryta jest lasami, są one również domem dla niezwykle różnorodnych krzewów i muraw, w tym alpejskich wrzosowisk i formacji trawiastych, a także siedlisk skalistych, które występują na klifach, pionowych ścianach i piargach. W górach znajdują się również unikatowe siedliska słodkowodne, takie jak jeziora alpejskie, grzęzawiska i źródła, a w wyższych partiach także lodowce.

level_2_slide_1

DZIKIE ZWIERZĘTA GÓRSKIE

Na mocy dyrektywy siedliskowej UE chroni 181 gatunków zwierząt i roślin, które są związane wyłącznie lub prawie wyłącznie z górami, oraz kolejne 130 gatunków, które występują zarówno na obszarach górskich, jak i nizinnych.

Góry stanowią ważny obszar schronienia dla zagrożonych dzikich zwierząt, a niektóre wysoce specjalistyczne gatunki występują tylko w niektórych pasmach górskich. Należą do nich nornik tatrzański (Microtus tatricus) w Karpatach, kozica apenińska (Rupicapra pyrenaica ornata) w Apeninach czy salamandra czarna (Salamandra atra) w Alpach.

Wiele gatunków roślin przystosowało się do życia na pionowych ścianach górskich klifów. Na przykład dobrze znana szarotka alpejska (Leontopodium alpinum) kwitnie na dużych wysokościach i na zboczach.

Ptaki drapieżne, takie jak orzeł przedni (Aquila chrysaetos), sęp płowy (Gyps fulvus) oraz orłosęp brodaty (Gypaetus barbatus), wykorzystują do gniazdowania górskie klify i siedliska skaliste.

DZIKIE ZWIERZĘTA GÓRSKIE

Na mocy dyrektywy siedliskowej UE chroni 181 gatunków zwierząt i roślin, które są związane wyłącznie lub prawie wyłącznie z górami, oraz kolejne 130 gatunków, które występują zarówno na obszarach górskich, jak i nizinnych.

Góry stanowią ważny obszar schronienia dla zagrożonych dzikich zwierząt, a niektóre wysoce specjalistyczne gatunki występują tylko w niektórych pasmach górskich. Należą do nich nornik tatrzański (Microtus tatricus) w Karpatach, kozica apenińska (Rupicapra pyrenaica ornata) w Apeninach czy salamandra czarna (Salamandra atra) w Alpach.

Wiele gatunków roślin przystosowało się do życia na pionowych ścianach górskich klifów. Na przykład dobrze znana szarotka alpejska (Leontopodium alpinum) kwitnie na dużych wysokościach i na zboczach.

Ptaki drapieżne, takie jak orzeł przedni (Aquila chrysaetos), sęp płowy (Gyps fulvus) oraz orłosęp brodaty (Gypaetus barbatus), wykorzystują do gniazdowania górskie klify i siedliska skaliste.

level_4_slide_1

SSAKI

Góry europejskie są domem dla wielu ssaków, w tym koziorożca, kozic i zająca górskiego. Góry zapewniają również dużym drapieżnikom schronienie oraz korytarze umożliwiające przemieszczanie się między regionami. W Europie występuje pięć gatunków dużych drapieżników: wilk (Canis lupus), rosomak (Gulo gulo), ryś (Lynx lynx), ryś iberyjski (Lynx pardinus) i niedźwiedź brunatny (Ursus arctos). Gatunki te współistniały z ludźmi na przestrzeni dziejów, ale zarządzanie nimi i ochrona w obecnych czasach wymagają rozwiązywania konfliktów z ludźmi, w szczególności zapobiegania atakom na zwierzęta gospodarskie.

level_4_slide_1

SSAKI

Góry europejskie są domem dla wielu ssaków, w tym koziorożca, kozic i zająca górskiego. Góry zapewniają również dużym drapieżnikom schronienie oraz korytarze umożliwiające przemieszczanie się między regionami. W Europie występuje pięć gatunków dużych drapieżników: wilk (Canis lupus), rosomak (Gulo gulo), ryś (Lynx lynx), ryś iberyjski (Lynx pardinus) i niedźwiedź brunatny (Ursus arctos). Gatunki te współistniały z ludźmi na przestrzeni dziejów, ale zarządzanie nimi i ochrona w obecnych czasach wymagają rozwiązywania konfliktów z ludźmi, w szczególności zapobiegania atakom na zwierzęta gospodarskie.

CO ROBI UE, ABY CHRONIĆ NASZE GÓRY?

Wiele przedsięwzięć na rzecz ochrony gór w Europie jest koordynowanych i wspieranych na szerszym szczeblu europejskim. Poza dyrektywami UE dotyczącymi ochrony przyrody, które chronią gatunki i siedliska górskie oraz tworzą ramy sieci Natura 2000, UE jest również współtwórcą konwencji alpejskiej i konwencji karpackiej. Konwencje te skupiają wszystkie zainteresowane kraje w celu opracowania wspólnych celów i działań na rzecz ochrony dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego dwóch największych łańcuchów górskich w Europie.

Konwencja alpejska jest unikatowym, prawnie wiążącym instrumentem zrównoważonego rozwoju, którego celem jest ochrona wrażliwych ekosystemów alpejskich, a także alpejskich dóbr kulturowych, dziedzictwa i tradycji na rzecz przyszłych pokoleń.

https://www.alpconv.org/en/home/

Konwencja karpacka jest traktatem subregionalnym, który wspiera zrównoważony rozwój i ochronę regionu karpackiego.

http://www.carpathianconvention.org/

The Biodiversity information system for Europe is a partnership between
the European Commission and the European Environment Agency.

Other European Information Systems