Natura 2000

SAMEN OPKOMEN VOOR DE EUROPESE NATUUR

Het werd al in 1960 duidelijk dat de Europese natuur achteruitging. Soorten die ooit in grote aantallen en op veel plekken voorkwamen, verdwenen, en veel natuurlijke plekken verslechterden of gingen verloren. Deze verwoestende gevolgen voor de natuur worden veroorzaakt door toenemende verstedelijking en economische ontwikkeling, de daarmee gepaard gaande veranderingen in land- en zeegebruik, verontreiniging en aanleg van infrastructuur.

Iets meer dan 40 jaar geleden begonnen Europese landen samen te werken om iets te doen aan de steeds groter wordende zorgen van burgers. Het doel was om de natuur te beschermen en ons natuurlijk erfgoed te behouden. Voor dit streven moest doortastend worden opgetreden, met duidelijke regels die iedereen zou opvolgen. Het resultaat? De Europese Economische Gemeenschap kwam met een speciale wetgeving om het behoud van alle vogelsoorten en de meest bedreigde dier- en plantensoorten en habitats te waarborgen. Veel van deze soorten komen uitsluitend in Europa voor en nergens anders ter wereld.

HOE DE EU DE NATUUR BESCHERMT

De belangrijkste pilaren van de natuurbeschermingswetgeving van de EU, die alle EU-lidstaten hebben omgezet in nationale wetgeving, zijn twee EU-wetten: de Vogelrichtlijn (1979) en de Habitatrichtlijn (1992). Samen worden deze de EU-natuurrichtlijnen genoemd.

Beide richtlijnen volgen een vergelijkbare, op elkaar steunende aanpak. Ze beschermen:

1. Natuurgebieden waar wilde soorten leven en wilde habitats voorkomen. De te beschermen gebieden worden gekozen op basis van overeengekomen wetenschappelijke criteria. Dit worden Natura 2000-gebieden genoemd. Samen vormen ze het grootste netwerk van beschermde gebieden ter wereld.

2. Specifieke soorten binnen én buiten Natura 2000-gebieden.

VERKEN NATURA 2000-GEBIEDEN IN DE HELE EU MET DE À NATURA 2000 NETWORK VIEWER

MEER INFORMATIE IS TERUG TE VINDEN IN DE PUBLICATIE OVER DE EU-VOGEL EN HABITATRICHTLIJNEN

HOE DE EU DE NATUUR BESCHERMT

Beide richtlijnen volgen een vergelijkbare, op elkaar steunende aanpak. Ze beschermen:

2. Specifieke soorten binnen én buiten Natura 2000-gebieden.

VERKEN NATURA 2000-GEBIEDEN IN DE HELE EU MET DE À NATURA 2000 NETWORK VIEWER

MEER INFORMATIE IS TERUG TE VINDEN IN DE PUBLICATIE OVER DE EU-VOGEL EN HABITATRICHTLIJNEN

HET BESCHERMEN VAN ONZE NATUUR: HET NATURA 2000-NETWERK

Het Natura 2000-netwerk is het grootste netwerk van beschermde gebieden ter wereld. Het omvat ongeveer 27.000 gebieden in 27 EU-lidstaten. Momenteel beslaat het meer dan 18 procent van het grondgebied van de Europese Unie, en ongeveer 9 procent van het wateroppervlak. Het netwerk beschermt ongeveer 1500 typische, zeldzame of bedreigde dier- en plantensoorten in de EU.

Het grootste Natura 2000-gebied is het gebied in de Keltische Zee aan de Frans-Atlantische kust. De Grotta della Lovara, die een aantal bedreigde vleermuizen beschermt in de Italiaanse Alpen, is een van de kleinste gebieden. Enkele voorbeelden van zeer zeldzame habitats en soorten die beschermd worden door het netwerk, zijn de kalktufrivieren in de Dinarische Alpen, de olm (Proteus anguinus) en de kraagtrap (Chlamydotis undulata), die alleen voorkomt op de Canarische Eilanden.

Verken Natura 2000-gebieden in de hele EU met de 🠦 Natura 2000 Network Viewer.

Kom meer te weten met de Natura 2000 Barometer, de veelgestelde vragen over Natura 2000, en aanvullende Natura 2000-gegevens en -kaarten.

HET BESCHERMEN VAN ONZE NATUUR: HET NATURA 2000-NETWERK

Verken Natura 2000-gebieden in de hele EU met de 🠦 Natura 2000 Network Viewer.

Kom meer te weten met de Natura 2000 Barometer, de veelgestelde vragen over Natura 2000, en aanvullende Natura 2000-gegevens en -kaarten.

BEHOUD VAN FAUNA BUITEN BESCHERMDE GEBIEDEN

De EU-natuurrichtlijnen hebben bovendien strenge regels in het leven geroepen om soorten ook buiten de Natura 2000-gebieden te beschermen. Zo moeten er volgens de richtlijnen bij bosbouw maatregelen worden getroffen om te voorkomen dat broedvogels gestoord worden. De commerciële visserij moet voorkomen dat beschermde vissoorten in hun netten terechtkomen als bijvangst.

De richtlijnen verbieden ook het plukken, verzamelen, afsnijden, ontwortelen of vernietigen van beschermde planten in het wild, buiten de Natura 2000-gebieden. Het bewaren, vervoeren en verkopen van dier- en plantenspecimens uit het wild is eveneens verboden.

Bekijk de lijst van soorten die beschermd worden door de Habitatrichtlijn en de wilde vogels die beschermd worden door de Vogelrichtlijn.

BEHOUD VAN FAUNA BUITEN BESCHERMDE GEBIEDEN

Bekijk de lijst van soorten die beschermd worden door de Habitatrichtlijn en de wilde vogels die beschermd worden door de Vogelrichtlijn.

HOE KOMEN WE ACHTER DE STAAT VAN DE NATUUR VAN DE EU?

Elk EU-land verzamelt regelmatig informatie over beschermde soorten en habitats om zo hun staat bij te houden. Dit is essentieel om te kunnen begrijpen hoe het gaat met een soort of habitat, met wat voor bedreigingen ze te maken hebben, en wat de beste maatregelen voor natuurbehoud zouden zijn. Het vormt ook de basis voor het analyseren van trends met het oog op de staat van beschermde soorten en habitats in de hele EU.

Elke zes jaar maken de EU-lidstaten melding van deze informatie bij het Europees Milieuagentschap (EEA). Het EEA neemt de informatie vervolgens op in hun databases (bijvoorbeeld het natuurinformatiesysteem van de EU (EUNIS)) en publiceert de 'Stand van de natuur in de EU' als technisch EEA-rapport, vergezeld door een beleidsrapport van de Europese Commissie. Het laatste rapport stamt uit 2020 en onthulde dat de meerderheid van de soorten (63 procent) en habitats (81 procent) die door de Habitatrichtlijn worden beschermd, niet in een goede staat van instandhouding verkeren.

HOE KOMEN WE ACHTER DE STAAT VAN DE NATUUR VAN DE EU?

OPMAKEN VAN DE BALANS: SUCCESSEN EN RESTERENDE UITDAGINGEN

De gecoördineerde inspanning om Europa's natuurlijk erfgoed te behouden, hebben geresulteerd in een aantal verworvenheden:

Het gebied dat voor natuurbehoud wordt beschermd binnen de EU is de laatste 30 jaar meer dan verdrievoudigd.
Meer dan de helft van de vogelsoorten in de EU bevindt zich nu in stabiele toestand dankzij bescherming en gerichte natuurbehoudsmaatregelen (en ondanks de aanzienlijke economische groei in de laatste 40 jaar).
Sommige bedreigde soorten vinden hun weg terug van de rand van de afgrond, zoals de Iberische lynx en lammergier.
Landbeheerpraktijken die zowel ten goede komen aan de natuur als de mens worden steeds normaler.
De kennis over onze Europese biodiversiteit is gegroeid en heeft geleid tot betere en effectievere natuurbehoudsmaatregelen.
De EU heeft miljarden euro's geïnvesteerd in natuurbehoud, bijvoorbeeld via het LIFE-financieringsprogramma. Het is daarmee een van de grootste succesverhalen op het gebied van natuurbehoud ter wereld.

Ondanks al deze voortgang liggen er nog genoeg uitdagingen. Om ervoor te zorgen dat zowel mens als natuur kan gedijen, zullen we de oorzaken van het verlies aan biodiversiteit bij de wortels moeten aanpakken. De manier waarop we goederen produceren, consumeren en verhandelen moet zodanig worden veranderd dat de natuur wordt bevorderd in plaats van vernietigd. De Europese Green Deal en de EU-biodiversiteitsstrategie voor 2030 zijn belangrijke stappen in die richting.

OPMAKEN VAN DE BALANS: SUCCESSEN EN RESTERENDE UITDAGINGEN

De gecoördineerde inspanning om Europa's natuurlijk erfgoed te behouden, hebben geresulteerd in een aantal verworvenheden:

Het gebied dat voor natuurbehoud wordt beschermd binnen de EU is de laatste 30 jaar meer dan verdrievoudigd.
Meer dan de helft van de vogelsoorten in de EU bevindt zich nu in stabiele toestand dankzij bescherming en gerichte natuurbehoudsmaatregelen (en ondanks de aanzienlijke economische groei in de laatste 40 jaar).
Sommige bedreigde soorten vinden hun weg terug van de rand van de afgrond, zoals de Iberische lynx en lammergier.
Landbeheerpraktijken die zowel ten goede komen aan de natuur als de mens worden steeds normaler.
De kennis over onze Europese biodiversiteit is gegroeid en heeft geleid tot betere en effectievere natuurbehoudsmaatregelen.
De EU heeft miljarden euro's geïnvesteerd in natuurbehoud, bijvoorbeeld via het LIFE-financieringsprogramma. Het is daarmee een van de grootste succesverhalen op het gebied van natuurbehoud ter wereld.