MARIENE HABITATS: ZEEGRAS, DE WOUDEN VAN DE ZEE

Zeegebieden bevatten ook een rijke diversiteit aan habitats, van de stabiele omgeving van de diepzee tot de zeer dynamische kustwateren. De mariene habitats die beschermde status genieten in de EU-zeeën zijn o.a. zandbanken, Posidonia-zeegrasvelden, zeegrotten en -riffen en habitats in de diepzee, zoals onderzeese structuren die gevormd zijn door het opborrelen van gassen. De meeste van deze habitats kennen ook rijke dierengemeenschappen. Zo bieden zeegrasvelden een thuis voor velen van hen. Maar ook deze habitat wordt bedreigd.

MARIENE ZOOGDIEREN

In de Europese zeeën komen 34 soorten dolfijnen, walvissen en bruinvissen voor (gezamenlijk de walvisachtigen genoemd). Deze soorten zijn goed voor 42 procent van alle walvisachtige soorten die bekend zijn. Enkele hiervan zijn de bruinvis (Phocoena phocoena), de tuimelaar (Tursiops truncatus) en de gewone vinvis (Balaenoptera physalus). Veel walvisachtigen kunnen heel diep duiken. Zo kan de potvis (Physeter macrocephalus), tot wel meer dan 2.000 meter de diepte in duiken op zoek naar zijn favoriete voedsel, reuzeninktvissen.

Alle mariene zoogdieren in de EU worden strikt beschermd onder de EU-Habitatrichtlijn. EU-lidstaten moeten passende maatregelen nemen om negatieve gevolgen voor de walvisachtigenpopulaties te voorkomen. Om te kunnen voldoen aan EU-wetgeving, hebben veel landen toeristische activiteiten gereguleerd, om te voorkomen dat ze walvisachtigen verstoren. Daarnaast moeten de EU-lidstaten in het kader van een gezamenlijk Europees initiatief, aangestuurd door het Europees Milieuagentschap (EEA), regelmatig de staat van instandhouding van mariene zoogdiersoorten monitoren en hier verslag van doen. Daarnaast gaat de EU-kaderrichtlijn mariene strategie ook in op andere bedreigingen voor mariene zoogdieren, zoals onderwaterruis.

ANDERE EU-INSPANNINGEN OM ONZE KUSTEN EN ZEEËN TE BESCHERMEN

Veel van de inspanningen die zijn gedaan en successen die zijn geboekt om het Europese mariene milieu te beschermen, worden op EU-niveau gecoördineerd. Naast de Vogel- en Habitatrichtlijn is er ook de kaderrichtlijn mariene strategie, die zich specifiek richt op het verhelpen van de belangrijkste bedreigingen voor het mariene milieu, zodat de kwaliteit van onze zeeën vooruitgaat.

In 2020 heeft de Europese Commissie de EU-biodiversiteitsstrategie voor 2030 gelanceerd. Hierin is opgenomen dat de bijvangst van bedreigde soorten een halt moet worden toegeroepen, of in ieder geval moet worden beperkt tot een niveau waardoor deze soorten zich kunnen herstellen.

Zeeafval is ook een ernstig probleem geworden voor veel diersoorten, kust- en mariene habitats. In de Europese zeewateren bestaat 80 tot 85 procent van het zeeafval uit plastic (waarvan wegwerpplasticproducten de helft uitmaken). 27 procent van het afval is daarnaast afkomstig van visvangst. De EU-richtlijn betreffende de vermindering van de effecten van bepaalde kunststofproducten op het milieu bevat maatregelen die plasticwegwerpproducten verbieden waarvoor een alternatief op de markt is. Ook moeten er minder voedselverpakkingen en drinkbekers van plastic worden gemaakt en is er een afzonderlijke inzamelingsdoelstelling in het leven geroepen voor plastic flessen. De positieve effecten van deze maatregelen op het mariene milieu zullen in de nabije toekomst duidelijk worden.

De EU levert financiële ondersteuning aan het behoud en de verbetering van de mariene biodiversiteit via het Europees Fonds voor maritieme zaken en visserij (EFMZV) en het LIFE-programma van de EU. Veel succesvolle projecten die zich op zeeën en de kust richten, zijn gefinancierd door deze twee programma's.