Τυρφώνες

ΤΥΡΦΩΝΕΣ

Οι τυρφώνες είναι ένα είδος υγρότοπου, στους οποίους επικρατεί η τύρφη που σχηματίζεται από βρύα, όπως τα σφάγνα (Sphagnum). Οι τυρφώνες αναπτύσσονται, προτού αποσυντεθεί πλήρως η βλάστηση, εξαιτίας του σχεδόν μόνιμου κορεσμού των υδάτων και της έλλειψης οξυγόνου που επιτρέπουν στη νεκρή φυτική ύλη και τα βρύα να συσσωρευτούν με τη μορφή τύρφης. Ο σχηματισμός τύρφης αποτελεί συχνά το πρώτο στάδιο για τον γεωλογικό σχηματισμό ορυκτών καυσίμων όπως ο άνθρακας.

Σε πολλές αγροτικές περιοχές της Ευρώπης, οι άνθρωποι μάζευαν και ξήραιναν την τύρφη, για να τη χρησιμοποιήσουν ως καύσιμη ύλη για το μαγείρεμα και τη θέρμανση των σπιτιών. Η τύρφη εξακολουθεί να χρησιμοποιείται στην κηπουρική και τη φυτοκομία, αν και τείνει να απαγορευτεί η χρήση της ως μέτρο για την προστασία των τυρφώνων.

Παρόλο που καλύπτουν μόλις το 3% της χερσαίας επιφάνειας της Γης, οι τυρφώνες δεσμεύουν τη διπλάσια ποσότητα άνθρακα από όση όλα μαζί τα δάση του πλανήτη! Αυτά τα οικοσυστήματα παίζουν, επομένως, έναν εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

ΤΥΡΦΩΝΕΣ

ΕΝΔΙΑΙΤΗΜΑΤΑ ΤΥΡΦΩΝΩΝ

Οι τυρφώνες, τα έλη και οι βάλτοι είναι συγκεκριμένοι τύποι οικοτόπων που προστατεύονται από την ΕΕ. Οι τυρφώνες αντλούν νερό από τη βροχή και το χιόνι, ενώ οι βάλτοι σχηματίζονται σε κοιλότητες του εδάφους και συνήθως αντλούν νερό από επιφανειακά ή υπόγεια ύδατα. Οι τυρφώνες υψιπέδων αποτελούν έναν ιδιαίτερο τύπο ενδιαιτήματος τυρφώνων, οι οποίοι είναι όξινοι και πολύ φτωχοί σε μεταλλικά στοιχεία κι άλλα θρεπτικά συστατικά. Διαθέτουν ευρεία κατανομή σε όλη την Ευρώπη, με τις μεγαλύτερες περιοχές να εντοπίζονται στη Φινλανδία, τη Σουηδία και την Ιρλανδία. Ωστόσο, πολλοί τυρφώνες υψιπέδων βρίσκονται σε κακή κατάσταση εξαιτίας της συνεχιζόμενης εξόρυξης τύρφης, της αποστράγγισης, της νιτρορύπανσης και της κλιματικής αλλαγής.

Τα έλη χαρακτηρίζονται από τον σχηματισμό τύρφης προερχόμενης από βρύα. Η αρκτική (βόρεια) βιογεωγραφική περιοχή συγκεντρώνει τις μεγαλύτερες περιοχές ελωδών οικοσυστημάτων στην Ευρώπη. Υπάρχουν δύο τύποι βορείων τυρφώνων: Οι τυρφώνες Aapa που χαρακτηρίζονται από βαλτώδη βλάστηση και οι τυρφώνες Palsa που χαρακτηρίζονται από μονίμως παγωμένους, τυρφώδεις λοφίσκους. Αμφότεροι οι τύποι οικοτόπων βρίσκονται σε κακή κατάσταση, με τους τυρφώνες Aapa να είναι σε λίγο καλύτερη κατάσταση στην αλπική βιογεωγραφική περιοχή της Σκανδιναβίας.

Ανακαλύψτε τις τοποθεσίες των τυρφώνων υψιπέδων και των τυρφώνων Aapa στην Ευρώπη:

Χάρτης Natura 2000 των τυρφώνων Aapa

Χάρτης Natura 2000 των τυρφώνων υψιπέδων

level_2_slide_1

ΕΝΔΙΑΙΤΗΜΑΤΑ ΤΥΡΦΩΝΩΝ

Ανακαλύψτε τις τοποθεσίες των τυρφώνων υψιπέδων και των τυρφώνων Aapa στην Ευρώπη:

Χάρτης Natura 2000 των τυρφώνων Aapa

Χάρτης Natura 2000 των τυρφώνων υψιπέδων

level_2_slide_1

level_3_slide_1

ΕΙΔΗ ΠΟΥ ΔΙΑΒΙΟΥΝ ΣΕ ΤΥΡΦΩΝΕΣ

Οι ακραίες συνθήκες, οι οποίες επικρατούν στους τυρφώνες, δεν ευνοούν τη μεγάλη βιοποικιλότητα. Ωστόσο, οι τυρφώνες παρέχουν ζωτικής σημασίας ενδιαίτημα σε συγκεκριμένα είδη εντόμων, μεταξύ των οποίων πολλά λεπιδόπτερα και οδοντόγναθα. Φιλοξενούν, επίσης, πολύ συγκεκριμένα είδη μυκήτων και φυτών, συμπεριλαμβανομένης της σαρκοβόρου στρογγυλόφυλλης δροσεράς (Drosera), η οποία έχει προσαρμοστεί πλήρως σε συνθήκες χαμηλής διαθεσιμότητας θρεπτικών ουσιών, τρεφόμενη με μικρά ασπόνδυλα.

Οι τυρφώνες συχνά περιβάλλονται από ή συνδέονται με βαλτώδη δάση, τα οποία είναι μόνιμα ή τουλάχιστον τακτικά πλημμυρισμένα.

level_3_slide_1

ΕΙΔΗ ΠΟΥ ΔΙΑΒΙΟΥΝ ΣΕ ΤΥΡΦΩΝΕΣ

ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΤΥΡΦΩΝΩΝ ΜΑΣ

Μέσω του προγράμματος LIFE, η ΕΕ έχει χρηματοδοτήσει πολλά έργα αποκατάστασης τυρφώνων, αρκετά από τα οποία προαναφέραμε και έχουν άριστα αποτελέσματα. Δράσεις σαν αυτές είναι ιδιαίτερα κρίσιμης σημασίας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, λόγω του σημαντικού ρόλου των τυρφώνων στη δέσμευση άνθρακα.