Λειμωνεσ

ΛΕΙΜΩΝΕΣ

Οι λειμώνες της Ευρώπης ποικίλουν από περιοχές που μοιάζουν με έρημο στα νοτιοανατολικά έως υγρούς λειμώνες και λιβάδια πλούσια σε θρεπτικά στοιχεία, στα βόρεια και βορειοδυτικά. Οι λειμώνες συγκαταλέγονται στα οικοσυστήματα με τη μεγαλύτερη βιοποικιλότητα στην Ευρώπη, αφού έχουν τη δυνατότητα να φιλοξενούν 80 διαφορετικά είδη φυτών ανά τετραγωνικό μέτρο και μια μεγάλη ποικιλία ζώων, από μικρά έντομα, πτηνά και ερπετά έως μεγάλα χορτοφάγα.

Η σημασία των λειμώνων είναι ουσιώδης για τη γεωργία και την κτηνοτροφία, καθώς παρέχουν βοσκή στα εκτρεφόμενα ζώα. Οι φυσικοί λειμώνες παίζουν, επίσης, σημαντικό ρόλο στη δέσμευση άνθρακα. Οι περισσότεροι ευρωπαϊκοί λειμώνες διατηρούνται μέσω της βόσκησης ή της κοπής της χλόης. Ωστόσο, οι αλλαγές στις γεωργικές πρακτικές και στις χρήσεις γης έχουν προκαλέσει την εξαφάνιση λειμώνων σε ανησυχητικό βαθμό, κατατάσσοντάς τους, έτσι, σε ένα από τα πλέον απειλούμενα οικοσυστήματα της Ευρώπης.

Κάποιοι φυσικοί και ημιφυσικοί λειμώνες λειμώνες και η άγρια ζωή που φιλοξενούν προστατεύονται από τις οδηγίες της ΕΕ για τη φύση, ένα νομικό πλαίσιο, το οποίο έχει υιοθετηθεί από τις εθνικές νομοθεσίες όλων των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

ΛΕΙΜΩΝΕΣ

ΕΝΔΙΑΙΤΗΜΑΤΑ ΛΕΙΜΩΝΩΝ

Ο σχηματισμός των φυσικών λειμώνων οφείλεται σε ακραίες περιβαλλοντικές συνθήκες, στο κλίμα, τον τύπο και τη μορφολογία του εδάφους που δεν επιτρέπουν σε άλλα είδη βλάστησης να αναπτυχθούν. Μερικοί τύποι φυσικών λειμώνων απαντώνται σε βουνοκορφές, όπως οι αλπικοί λειμώνες ή σε απότομα και φτωχά εδάφη, όπου δεν μπορούν να ευδοκιμήσουν άλλα φυτά.

Οι δε ημιφυσικοί λειμώνες δημιουργήθηκαν ή αλλοιώθηκαν από ανθρωπογενείς δραστηριότητες και έκτοτε διατηρούνται με τον τακτικό θερισμό τους ή την εκτεταμένη βόσκηση. Εξελικτικά, η προέλευση των πεδινών λειμώνων στην Ευρώπη και της υψηλής τους βιοποικιλότητας δεν είναι πλήρως κατανοητή: Κάποιοι επιστήμονες θεωρούν ότι αυτοί οι λειμώνες ενδεχομένως να επηρεάστηκαν, κατά τα προϊστορικά χρόνια, από τη βόσκηση μεγάλων χορτοφάγων ζώων και από πυρκαγιές. Άλλοι πάλι, δεν δέχονται αυτήν την εκδοχή.

level_2_slide_1

ΕΝΔΙΑΙΤΗΜΑΤΑ ΛΕΙΜΩΝΩΝ

level_2_slide_1

level_3_slide_1

Η ΑΓΡΙΑ ΖΩΗ ΣΤΟΥΣ ΛΕΙΜΩΝΕΣ

Οι οδηγίες της ΕΕ για τη φύση προστατεύουν πολυάριθμα είδη ζώων που απαντώνται σε λειμώνες, μεταξύ αυτών σχεδόν 200 είδη θηλαστικών, περίπου 100 είδη ερπετών, 88 είδη πτηνών και περισσότερα από 50 είδη αρθρόποδων.

Τα λιβαδικά ή στεπικά πτηνά συγκαταλέγονται μεταξύ των πλέον απειλούμενων ειδών πτηνών στην ΕΕ. Ενδεικτικές, τέτοιες περιπτώσεις είναι ο αγριόγαλος (Otis tarda), η χαμωτίδα (Tetrax tetrax) και ο λιβαδόκιρκος (Circus pygargus). Αυτά τα πτηνά εξαρτώνται κατά πολύ από τον μεγάλο ανοικτό ορίζοντα αυτών των περιοχών, οι οποίες τα καθιστούν ευάλωτα σε αλλαγές χρήσης γης που επηρεάζουν τη βλάστηση και τη διαθεσιμότητα εντόμων.

level_3_slide_1

Η ΑΓΡΙΑ ΖΩΗ ΣΤΟΥΣ ΛΕΙΜΩΝΕΣ

ΛΕΠΙΔΟΠΤΕΡΑ ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ ΕΠΙΚΟΝΙΑΣΤΕΣ

Οι λειμώνες παίζουν κρίσιμο ρόλο στην επιβίωση των λεπιδόπτερων, των μελισσών και των λοιπών επικονιαστών. Η επικονίαση έχει ουσιώδη σημασία για την επιβίωση πολλών φυτικών ειδών: Το 80% των καλλιεργειών παγκοσμίως εξαρτούν την αναπαραγωγή των φυτών τους στη ζωική επικονίαση. Αυτό σημαίνει, πολύ απλά, ότι χωρίς επικονιαστές, η ανθρωπότητα δεν θα μπορούσε να επιβιώσει.

Πολλά, προστατευόμενα από την ΕΕ, είδη λεπιδόπτερων εξαρτώνται από ορισμένους τύπους λειμώνων, με την επιβίωση των προνυμφών τους να βασίζεται σε συγκεκριμένα φυτικά είδη. Η πεταλούδα των ελών (Euphydryas aurinia), για παράδειγμα, εξαρτάται από ένα συγκεκριμένο φυτό - ξενιστή, τη σκαμπιόζα Succisa pratenis (Succisa pratensis), η οποία αυτοφύεται σε λειμώνες, οι οποίοι υφίστανται εντατική βόσκηση. Η μεγάλη κυανή (μπλε) πεταλούδα (Maculinea arion) εξαρτάται από τα φυτά - ξενιστές του θυμαριού και της ρίγανης.

ΛΕΠΙΔΟΠΤΕΡΑ ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ ΕΠΙΚΟΝΙΑΣΤΕΣ

ΜΙΚΡΑ ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ

Οι λειμώνες φιλοξενούν πολλά μικρά θηλαστικά, συμπεριλαμβανομένων μίκρωτων, ποντικών και κρικητών (χάμστερ). Για παράδειγμα, ο ευρωπαϊκός σπερμόφιλος ή λαγόγυρος (Spermophilus citellus), ένα είδος προστατευόμενο από την οδηγία της ΕΕ για τους οικότοπους, είναι ένα μικρό θηλαστικό, το οποίο απαντάται σε λειμώνες της Κεντρικής και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, με τη φυσική του κατανομή να χωρίζεται στα δύο από τα Καρπάθια Όρη.

level_5_slide_1

ΜΙΚΡΑ ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ

level_5_slide_1

ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΛΕΙΜΩΝΩΝ ΜΑΣ

Επιπρόσθετα με τη σημαντική εργασία για τη διατήρησή τους, σύμφωνα με τις οδηγίες της ΕΕ για τη φύση, υπάρχουν πολλές άλλες, πιο πρόσφατες πρωτοβουλίες με σκοπό την προστασία των ευρωπαϊκών λειμώνων και των ειδών που εξαρτούν την ενδιαίτησή τους από αυτούς.

ΗΠρωτοβουλία της ΕΕ για τους επικονιαστές είναι η πρώτη πρωτοβουλία σχετικά με τους άγριους επικονιαστές στην ΕΕ. Ορίζει στρατηγικούς στόχους και ένα σύνολο δράσεων, τις οποίες πρέπει να αναλάβει η ΕΕ μαζί με τα κράτη μέλη της, προκειμένου να αντιμετωπίσει τη μείωση του πληθυσμού των επικονιαστών εντός της ΕΕ και να συμβάλει στις παγκόσμιες προσπάθειες διατήρησής τους.

H Κυψέλη πληροφοριών της ΕΕ για τους επικονιαστές παρέχει εύκολα προσβάσιμες πληροφορίες σχετικά με τη διατήρηση των άγριων ειδών επικονιαστών στην ΕΕ.